The Simpsons - Hài hước và trí tuệ

Một gia đình điển hình của Mỹ, và những câu chuyện ở thị trấn Springfield...

THE SIMPSONS

Thông tin chung:

Thể loại: Hài kịch, sitcom
Tác giả: Matt Groening
Âm nhạc: Danny Elfman
Bài nhạc mở đầu "The Simpsons Theme" Soạn bởi Alf Clausen
Quốc gia: Mỹ
Hãng sản xuất: Fox Broadcasting Company
Bao gồm: 1 movie, 441 tập phim (20 seasons)

Giới thiệu chung:

Xin chào mừng đến với những công dân nổi tiếng nhất của thị trấn Springfield, và có thể là gia đình Mỹ nổi tiếng nhất toàn thế giới: Gia đình Simpsons.

Từ năm 1989 cho đến ngày nay, The Simpsons đã trở thành serie hoạt hình dài nhất và thành công nhất của Mỹ, thậm chí có thể coi là một biểu tượng văn hóa của đất nước phong phú này. Xoay quanh cuộc sống thường nhật của một gia đình Mỹ thuộc tầng lớp trung lưu (middle-class), bộ phim là sự châm biếm sâu cay đầy trí tuệ và phản ánh hài hước nhiều mặt của xã hội Mỹ.

Bối cảnh.

Nội dung của The Simpsons tương đối đơn giản: nói về cuộc sống của các thành viên trong một gia đình Mỹ, ở một thị trấn Mỹ tiêu biểu: Springfield (mà các fan của The Simpsons vẫn luôn đoán già đoán non vị trí chính xác của thị trấn này.)

Tuy nhiên, bối cảnh đơn giản ấy lại có sức bao quát lớn. Thị trấn Springfield là tập trung của những yếu tố cấu thành đời sống Mỹ, chính vì thế những người viết có thể đưa ngòi bút của mình phóng xa, thâm nhập tự do vào các mặt khác nhau của xã hội. Nhà thờ, trường học, và cả đề tài môi trường (Tọa lạc ở thị trấn này là một nhà máy hạt nhân).

Địa điểm tọa lạc thực sự của Springfield là chủ đề đề các nhà làm phim…mang ra trêu chọc người xem rất nhiều. Họ thậm chí còn chỉ ra Springfield tiếp giáp với Ohio, Nevada, Maine, and Kentucky, những địa danh hoàn toàn cách xa nhau! Bản chất cái tên Springfield là một cái tên quá quen thuộc cho những thị trấn Mỹ. Springfield - đó là không nơi nào cả, và cũng là bất kì đâu, do những câu chuyện của The Simpsons thực sự có thể xảy ra ở bất cứ nơi nào miễn đó là đất Mỹ.

Nhân vật.

Hầu như toàn bộ serie diễn ra trong thị trấn, nên các tác giả đã tạo ra một đội ngũ nhân vật hùng hậu. Nhà giáo, cha xứ, nhân viên quầy bar, cảnh sát, chủ tư bản, người làm thuê… Ban đầu họ chỉ là những nhân vật chức năng, lấp chỗ trống. Nhưng dần dần sự phát triển của các nhân vật này mở rộng hơn, và nhiều nhân vật có những tập riêng viết về họ. Sự phong phú trong tính cách, hoàn cảnh, địa vị, giai cấp của họ phản ảnh xã hội từ nhiều mặt rất chân thực và gần gũi, và cũng giúp tác giả đưa thêm những cách nhìn khác về tôn giáo, chính trị…vào phim. Có thể nói, những fan của serie này cũng cảm thấy quen thuộc với những nhân vật phụ như chính họ cũng sống ở Springfield vậy.

Tuy nhiên, vai chính của chúng ta, vẫn là gia đình Simpsons. Một gia đình Mỹ điển hình.

Có lời đồn đại cho rằng Matt Groening lấy hình mẫu chính gia đình của mình, tuy nhiên điều đó cũng phản ánh sự chân thực và gần gũi chúng ta cảm thấy ở gia đình Simpsons, dù họ, vâng, về nhiều mặt rất…điên và kì quái.

Người cha, Homer Simpson, là nhân viên ở nhà máy hạt nhân. Nhưng tính cách của ông ta, ờ thì…vô cùng cẩu thả được sao hay vậy, hầu như chẳng suy xét được điều gì. Marge, bà Simpson, thì lại là mẫu phụ nữ nội trợ điển hình, thông minh và chu đáo. Bart, con trai cả, một đứa trẻ hay gây tai vạ. Lisa, một cô bé ham hoạt động xã hội, và Maggie, một thần đồng về nhiều mặt, dẫu là…chưa biết nói.

Một gia đình như thế có chuyện gì để nói? Vâng, rất nhiều. Theo Homer Simpsons, chúng ta có chuyện về công xưởng, chủ tư bản. Theo Margie và các con, lại là chuyện nội trợ, học hành, giáo dục. Tôn giáo, hành xóm, rượu bia, và cả sự bạo lực trong đời sống văn hóa Mỹ, tất cả đều có thể được đưa ra “mổ xẻ” trong cuộc sống thường nhật này.

The Simpsons – Sự hài hước và tính trí tuệ.

Thật khó để đưa ra một công thức cho sự thành công của The Simpsons, tuy nhiên tôi chắc rằng, bất cứ ai đã yêu thích The Simpsons đều không thể quên được sự hài hước đầy trí tuệ và tình cảm sâu sắc ẩn chứa sau đó.

Không đáng ngạc nhiên khi nhiều người xếp The Simpsons vào thể loại parody (châm biếm). Với mục đích châm biếm xã hội, những câu chuyện của The Simpsons luôn có tính trào lộng sâu sắc. Có thể bạn e ngại kiểu “trào lộng kiểu Mỹ” nhưng sự hài hước của The Simpsons cũng có khía cạnh rất khác lạ. Cũng là đập thẳng vào mặt, nhưng bạn sẽ không cười được ngay, mà có khi phải ớ ra vài giây. Không phải là nụ cười nhếch môi, serie này thật sự có thể làm cho người xem lăn ra cười, nhưng sau nụ cười là sự thấm thía.

Tại sao? Vì tiếng cười trong The Simpson không phải là không có định hướng. Sự châm biếm rất sâu sắc và thấm thía, như lưỡi dao đâm thật ngọt vào những điều chúng ta thấy hằng ngày nhưng vẫn thường bỏ qua. Những bộ phim hoạt hình trẻ con ngày nay thật bạo lực, nhưng đến khi xem Lisa và Bart cười sằng sặc trước những hành động tàn bạo của bộ đôi Itchy and Scratchy (nhái của Tom và Jerry), có thể bạn phải giật mình. Từ chuyện lớn như sự vét trơ trẽn của các công ty thuốc lá Mỹ khi bắt hoa hậu bé gái chưa đầy 10 tuổi hút thuốc để quảng cáo hay chuyện nhỏ như giá chữa bệnh đắt đỏ,…đều được nhìn dưới lăng kính khuếch đại trở nên kì dị lạ thường.

Không những thế, sự hài hước này đôi khi chỉ là một khung hình thoáng qua, buộc bạn phải xem lại nó thật chậm. Bạn tôi đã bắt được hình tấm ảnh nơi hậu cảnh, chụp biển hướng dẫn có ghi tên Thiên An Môn (nơi xảy ra cuộc thảm sát năm 1989, với dòng chú thích: On this spot in 1989, nothing happened - ở nơi này năm 1989, không có gì xảy ra.)

Một điều đáng chú ý trong tính chất của bộ phim này: nó là bộ phim có định hướng chính trị khá rõ. Bởi vậy, sự châm biếm của nó cũng nặng tính chính trị. Matt Groening và những cộng sự của ông là những người cánh tả, bởi vậy nhân viên công quyền và những vị tai to mặt lớn trong The Simpsons thường được mô tả không lấy gì đẹp lắm. Cảnh sát trưởng Clancy Wiggum và thị trưởng Quimby đều tham nhũng. Mục sư Lovejoy thích chỉ trích và chẳng có vẻ gì là rộng lòng tha thứ. Montgomery Burns, chủ nhà máy hạt nhân, là một kẻ vô cùng keo kiệt và độc ác đối với nhân công.

Sự hài hước của The Simpsons trải rộng ở nhiều lĩnh vực khác nhau nên người xem đều có thể thưởng thức được nó, nhưng để thưởng thức trọn vẹn cần có một kiến thức nhất định về kinh tế, chính trị, triết học và cả tôn giáo.

The Simpsons – những bài học sâu sắc.

Có một điều đáng quý ở The Simpsons, đó là tình cảm gia đình sâu sắc, sự ràng buộc giữa các thành viên, và những bài học đạo đức và tình người được lồng ghép khéo léo và cảm động.

Gia đình Simpsons không phải là một gia đình hoàn hảo. Họ cãi nhau, bất hòa, con cái quậy phá như bất cứ gia đình nào có thể có. Nhưng nhiều tập cho thấy tình cảm sâu sắc giữa các thành viên, họ không hoàn hảo, không ai trong họ hoàn hảo, đúng, nhưng họ chấp nhận sự không hoàn hảo của nhau. Đó cũng có thể ghi nhận là tính truyền thống trong serie này: đề cao tình cảm gia đình. Và hình ảnh Homer đạp xe chở Marge về hướng hoàng hôn trong nhiều tập phim đã trở thành quen thuộc đối với người xem.

Nhiều lúc, tôi không hiểu làm sao tác giả kịch bản của The Simpsons có thể cân đối đến thế sự hài hước và sự cảm động. Nhiều bài học về tình gia đình, tình nghĩa hành xóm, yêu quê hương, sự chống lại kì thị đối với người đồng tính và cả lòng yêu nước được đưa vào rất tự nhiên. Sau khi cười lăn khi xem một tập phim, tôi đã phải bùi ngùi khi Homer, con người vụng về đó, đứng giữa sân khấu mà nói với các ông trùm chờ xem vũ nữ nhảy múa:

“Những người phụ nữ không phải là đồ vật cho chúng ta ngắm nghía, mà là vợ, là mẹ, là bạn, là em gái của chúng ta…”

Sự đón nhận và chỉ trích:

Bộ phim này đã nhận được hàng tá giải thưởng và ca ngợi. Thậm chí nhà Simpsons đã nhận được cả một ngôi sao trên đại lộ danh vọng. Tạp chí Times đã cho rằng đây là serie truyền hình hay nhất thế kỉ 20. Tuy vậy, serie này cũng đón nhận nhiều lời chỉ trích. Nhiều trường hợp những nhà làm phim sẽ đáp trả những lời chỉ trích một cách vô cùng hài hước và thẳng thắn bằng…chính những câu nói của nhân vật trong các tập sau, dẫu người chỉ trích có là…đương kim tổng thống.

Những lời chỉ trích đầu tiên xoay quanh nhân vật Bart, một cậu bé ngỗ nghịch, thường bị cho là nêu tấm gương xấu cho giới trẻ học tập. Những lời chỉ trích khác còn xoay quanh tính hướng tả của chương trình. Gần đây, còn nhiều người cho rằng chất lượng của các season không còn được như trước, nó vẫn hài hước, nhưng không còn sự châm biếm trí tuệ và nhất là không còn giàu tình cảm nữa. Một sự việc nghiêm trọng, là trong một tập phim gần đây, nhân vật hiệu trưởng Skinner được tiết lộ là một kẻ giả danh. Điều này có thể nói như một cái tát vào mặt khán giả và bị phản đối dữ dội. Người lồng tiếng cho vai này còn cho rằng, điều đó chẳng khác gì đem vứt sự xây dựng của hãng sản xuất và sự gắn bó của khán giả suốt bao nhiêu năm trời vào thùng rác.

Đáp lời lại những phản ứng này, những nhà làm phim đã nói rằng, không, The Simpsons không phải đang mất đi những đặc tính của nó. Nó chỉ đang thay đổi. Bất cứ điều gì cũng cần sự thay đổi. Và chỉ tương lai mới trả lời được, serie đặc sắc này sẽ tồn tại lâu dài nữa hay dần lụi tàn.

Tuy nhiên, từ góc độ một người xem và đã yêu mến The Simpsons, yêu mến từng nhân vật của nó, tôi chỉ có thể nói, The Simpsons sẽ mãi là một bộ phim truyền hình hấp dẫn nhất và độc đáo nhất từng được viết nên.

Quỳnh Anh