Mối liên quan giữa hội chứng ngưng thở lúc ngủ và tiểu đường

Nếu bạn bị tiểu đường và gặp khó khăn trong vấn đề kiểm soát đường huyết, có ngáy to, ngủ không ngon, thức giấc nhiều lần trong đêm, cảm thấy mệt mỏi và thường xuyên buồn ngủ trong ngày thì có thể bạn đã bị hội chứng ngưng thở lúc ngủ.

Đã có nhiều nghiên cứu cho thấy mối liên quan giữa tình trạng đường huyết khó kiểm soát và hội chứng ngưng thở lúc ngủ.

Hiện nay mọi người đều cảnh giác với bệnh tiểu đường và các biến chứng của nó, nhưng rất ít ai quan tâm đến hội chứng ngưng thở lúc ngủ mặc dù tần xuất của bệnh này là 5% dân số trên thế giới. Nếu bệnh không được chẩn đoán và điều trị sớm sẽ đưa đến nhiều biến chứng tim mạch, thần kinh… như tiểu đường.

Các rối loạn giấc ngủ thường gặp trên bệnh nhân tiểu đường bao gồm: mất ngủ (do đường huyết dao động nhiều trong đêm), cảm giác tê rần hai chân trong đêm gây thức giấc thường xuyên (do viêm đa dây thần kinh ngoại biên) và rối loạn hô hấp trong khi ngủ (hội chứng ngưng thở lúc ngủ).

Hội chứng ngưng thở lúc ngủ xảy ra khi đường hô hấp trên bị hẹp lại (do cơ vùng hầu họng giãn quá mức làm xẹp đường thở lúc ngủ hoặc có thể do amiđan lớn, màn hầu dài, lưỡi gà dài… làm tắc nghẽn đường thở). Các triệu chứng bao gồm ngáy to khi ngủ, ngáy không đều, gián đoạn bởi những đợt ngưng thở ngắn (có thể xảy ra rất nhiều lần trong đêm) và buồn ngủ ban ngày.

Hậu quả của ngưng thở nhiều lần trong đêm là thiếu oxy não, nếu xảy ra từ ngày này sang ngày khác sẽ dẫn đến cao huyết áp, loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não. Ngoài ra chất lượng giấc ngủ kém còn làm cho người bệnh ban ngày hay cảm thấy buồn ngủ quá mức dẫn đến kém tập trung trong công việc, dễ bị tai nạn khi lái xe.

Có nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới cho thấy thiếu ngủ và thiếu oxy não sẽ dễ ảnh hưởng đến sự đề kháng insulin và dung nạp glucose.

Báo cáo của các công trình nghiên cứu như: The Sleep Heart Health study, The Wisconsin Sleep Study …) cũng nói đến mối liên quan giữa hội chứng ngưng thở lúc ngủ và sự biến dưỡng glucose. Bên cạnh đó cho thấy rõ việc điều trị tốt hội chứng ngưng thở lúc ngủ sẽ giúp tăng đáp ứng với insulin, giảm đường huyết, giảm HbA1C. Điều này có nghĩa là bệnh tiểu đường được kiểm soát tốt và bệnh nhân sẽ uống ít thuốc hơn.

Khuyến cáo của Hiệp hội Tiểu đường Quốc tế (IDF): - Vì cả tiểu đường type 2 và hội chứng ngưng thở lúc ngủ đều kèm theo nhiều biến chứng tim mạch nguy hiểm, nên mọi người cần cảnh giác với hội chứng ngưng thở lúc ngủ và mối liên quan giữa hai bệnh lý trên trong điều trị bệnh nhân tiểu đường. - Tiểu đường sẽ khó kiểm soát hơn nếu kết hợp với hội chứng ngưng thở lúc ngủ. - Nên tầm soát hội chứng ngưng thở lúc ngủ ở những bệnh nhân tiểu đường có ngáy to khi ngủ, ngưng thở nhiều lần trong đêm (do người nhà kể lại) và buồn ngủ ban ngày.

BS. Nguyễn Xuân Bích Huyên
(Khoa Hô hấp, BV Chợ Rẫy)